فرق حصر و استثنا در عربی دوازدهم رشته انسانی

در این نوشته برای شما انسانیها از فرق اسلوب استثنا با ساختار حصر می گویم که در درس 3 کتاب عربی 3 پایه دوازدهم رشته انسانی آمده است: روش تشحیص و فرق اسلوب حصر و استثنا در عربی از یکدیگر.

امیدوارم این جزوه و نوشته برایتان مفید باشد.

لینک دانلود جزوه در ادامه مطلب

اسلوب استثناءء و حصر

قواعد و ترجمه مربوط به درس سوم کتاب عربی دوازدهم

در این درس شما با دو ساختار آشنا می شوید: ساختار اول اسلوب استثناء نام دارد و ساختار دوم حصر

• استثناء

در ساختار استثناء همانطور که از نامش مشخص است می خواهیم کسی یا چیزی را از حکمی که در جمله اعلام شده یا خبری که در جمله گفته شده است، استثناء کنیم.

به عنوان مثال: من همه درس هایم را در آزمون گذشته صد زدم به جز عربی.

در این جمله شما از صد زدن در آزمون گذشته در همه درس ها خبر دادید و درباره آنها حکمی صادر کرده‌اید اما از آن درس عربی استثناء شده است.

معادل این ساختار نیز در زبان عربی وجود دارد اما در دستور زبان فارسی و بر اساس مثالی که گفته شد ارکان ساختار استثناء این گونه است

1. مستثنی منه: یعنی همه درس ها
2. ادات استثناء: یعنی همان کلمه (به جز)
3. مستثنی: یعنی همان درس عربی

دقت کنید که در ساختار استثناء جمله قبل از ادات استثناء کامل است و به لحاظ معنایی یا ارکان جمله نیاز به کلمه و کلمات بعد از ادات استثناء نداریم.

در زبان عربی برای اسلوب استثناء نیز همین سه رکن وجود دارد؛ با این تفاوت که ادات استثناء به وسیله حرف (الّا) نشان داده می شود.

نجحتُ فی دروس الامتحان یوم الجمعه الّا العربیه

نکته:

دقت کنید که در زبان عربی اگر استثناء منه یک ضمیر باشد، باید مرجع ضمیر را به عنوان مستثنی منه قرار داد نه خود ضمیر را.

پیشنهاد انسانی بوک: جامعه شناسی جامع مهروماه ویژه کنکور 1401

• حصر

اسلوب حصر نیز به وسیله  (الّا) ساخته می شود با این تفاوت که در ساختار حصر برای جدا کردن و بیرون آوردن کسی یا چیزی از حکم و خبر داده شده نمی آید؛ بلکه برای منحصر کردن کسی یا چیزی در یک صفت یا ویژگی ذکر می شود.

به عنوان مثال: هیچ کس در عربی آزمون گذشته صد نزد، بجز من!

در این جمله (صد زدن در عربی) را در (من) منحصر کرده‌ایم.

تفاوت آن با جمله استثناء این است که در استثناء نمی خواهیم انحصار رخ بدهد بلکه تنها می‌خواهیم استثناء بودن را نشان بدهیم.

به عنوان مثال می‌گوییم (هر چیزی با انفاق و بخشش کم می شود مگر دانش)

در واقع نمی‌خواهیم دانش را در چیزی منحصر کنیم بلکه آن را از یک حکم استثناء کرده‌ایم یا حکمی صادر کردیم و (دانش) را از آن مستثنی کرده‌ایم.

اما وقتی می گوییم (هیچ چیز برای انسان نمی ماند مگر دانش) در این جمله (داشته های انسان) را منحصر به (دانش) کرده ایم.

پیشنهاد انسانی بوک: روانشناسی جامع مهروماه کنکور 1401

• تفاوت حصر و استثنا

روش دیگر تشخیص اسلوب استثناء و حصر به این صورت است که

• در اسلوب حصر: معمولاً قبل از (الّا) جمله به صورت منفی می آید و مستثنی منه در آن ذکر نمی شود بلکه به بعد از  (الّا) منتقل می‌شود؛
• در اسلوب استثناء: تمام ارکان جمله و معنای آن قبل از (الّا) کامل است. اما در ساختار حصر مستثنی منه به بعد از (الّا) منتقل می شود.

البته این روش دوم همیشگی نیست.

• ترجمه ساختار حصر:

در ترجمه ساختار حصر می‌توانیم به دو صورت عمل بکنیم:

1. جمله را به صورت مثبت و همراه با قید (فقط) یا (تنها) ذکر کنیم.
2. یا اینکه به صورت منفی باشد اما از ترجمه به صورت (بجز) استفاده کنیم.

مانند: ما شاهدت فی المکتبه الّا کاظم: 1) در کتابخانه فقط کاظم را دیدم .   2) در کتابخانه کسی را ندیدم به جز کاظم / در کتابخانه بجز کاظم کسی را ندیدم.

فرق حصر و استثنا در عربی

برای پی بردن به این تفاوت باید به ترجمه دقت کنید. اگر در ترجمه به نوعی بیان کردیم که چیزی در چیزی دیگر منحصر و محدود شود، حتما حصر است اما اگر حکمی صادر شد و کسی یا چیزی را از آن استثنا کردیم، اسلوب استثناست.

ضمن اینکه در ساختار حصر جمله بصورت منفی است.

روش دیگر این است که در ساختار حصر ما نمی توانیم (مستثنی منه) را پیدا کنیم و محذوف است.!

لینک دانلود جزوه

از طریق لینک زیر این متن را بصورت جزوه کامل و رایگان دانلود کنید: رستم جو – جزوه فرق حصر و استثناء

 

موفق باشید و بمانید رستم جو

 

درباره رستم جو